สำหรับงานพิมพ์สมัยใหม่ที่ใช้ไฟล์ PDF เป็นไฟล์ต้นฉบับงานพิมพ์ บางครั้งเราต้องตรวจสอบหรือดูให้รู้ว่าไฟล์ PDF นั้นสร้างมาเหมาะกับงานพิมพ์หรือไม่. สิ่งที่อาจจะเลือกตรวจสอบหรือดูเป็นอันดับต้นๆก็คือ ไฟล์ PDF นั้นมีการทำระยะตัดตก (bleed) หรือไม่. ซึ่งถ้ามีการทำระยะตัดตกที่ถูกต้อง, ไฟล์นั้นจะต้องมี trim box และ bleed box.
สมมติว่าเรามีไฟล์ PDF อันหนึ่งแล้วเปิดดูด้วย
Adobe Reader (โปรแกรมดู PDF ที่ Adobe แจกฟรี) หรือ Acrobat Pro อาจจะเห็นกราฟฟิกที่คนออกแบบไว้ตัวอย่างเช่น
 |
| ตัวอย่างไฟล์ PDF นามบัตรที่เปิดดูด้วย Adobe Acrobat Pro |
จากตัวอย่างเราจะไม่รู้เลยว่าไฟล์นี้คนออกแบบเขามีทำระยะตัดตก (bleed) ไว้หรือไม่.
หากต้องการดูว่ามีมี bleed หรือไม่, ต้องไปตั้งค่าให้ Adobe Acrobat Pro หรือ Adobe Reader แสดง trim box, bleed box ที่ Preference.
 |
| หน้าจอ Preferences ของ Adobe Acrobat Pro |
ตรงหัวเรื่อง "Page Content and Information" ที่ "Show art, trim, & bleed boxes" ให้คลิกเลือกไว้. ทีนี้จะเห็นเนื้อหาเป็นแบบตัวอย่าง
 |
| Trim box จะแสดงด้วยเส้นสีเขียวใน Acrobat |
เส้นสีเขียวจะเป็น Trim box คือเส้นตำแหน่งที่งานเสร็จตัดออกมาแล้วจะควรจะเป็นอย่างไร. พูดง่ายๆในกรณีตัวอย่างนี้, ถ้าตัดเป็นงานสำเร็จแล้วควรจะขนาดเท่ากับส่วนสีเขียวที่เห็นในหน้าจอ. ส่วนเส้นสีน้ำเงิน (ในรูปจะเห็นไม่ชัดเนื่องจากนามบัตรเป็นสีฟ้า) ที่อยู่ชิดกับขอบงานนั้นคือ Bleed box คือพื้นที่ที่รวมส่วนตัดตกเข้าไปด้วย.
คำถามที่เกิดขึ้นคือแล้ว Trim box ที่เห็นเป็นเส้นสีเขียวนั้นมีขนาดเท่าไหร่? วิธีง่ายที่สุดคือให้ Acrobat แสดงไม้บรรทัด โดยการกดคีย์ Cmd-r หรือ Ctrl-r (r คือ ruler ไม้บรรทัด) ซึ่งถ้าเป็น Adobe Reader จะไม่สามารถแสดงไม้บรรทัดได้.
 |
| แสดง ruler ใน Acrobat (กด Cmd-r) |
วิธีที่จะดูขนาดให้แน่นอนเลยคือใช้เครื่องมือ Print Production. คลิกที่ Tools และตรงหัวข้อ Print Production คลิกที่ Set Page Boxes.
 |
| เครื่องมือ Print Production ใน Acrobat |
 |
| เครื่องมือ Set Page Boxes สำหรับตั้งค่าขนาดกล่องต่างๆ |
ในหน้าจอ Set Pages Boxes ด้านล่าง Show All Boxes จะมีให้เลือกแสดง Box ต่างๆ และขนาดของ Box จะแสดงบอกไว้ด้านล่างรูป. Box เหล่านี้ได้แก่
- CropBox
คือพื้นที่ (หรือกล่อง) ที่ถูกตัด (crop) ออกมาเป็นส่วนที่เราสนใจ ซึ่งใน Acrobat จะแสดงหรือพิมพ์หน้าที่เห็นจากพื้นที่ CropBox
- ArtBox
จาก PDF Reference manual บอกว่า ArtBox คือพื้นที่ส่วนขยาย (extent) ของเนื้อหาที่มีสาระใจความสำคัญ ขึ้นอยู่กับผู้สร้างจะระบุ ซึ่งค่าปริยาย (default value) จะเท่ากับ CropBox
- TrimBox
คือพื้นที่หลังจากตัด (trim) แล้ว
- BleedBox
พื้นที่ที่รวนตัดตก ใช้สำหรับงานผลิตสิ่งพิมพ์. เวลาสร้าง PDF ตามมาตรฐาน PDF/X จะต้องมีการระบุ MediaBox, TrimBox และ BleedBox เสมอ.
Box อีกหนึ่งตัวที่เหลือที่ Set Pages Boxes ไม่ได้แสดงคือ MediaBox เป็นพื้นที่ระบุความกว้างและสูงของหน้า (page) ในไฟล์ PDF ซึ่งเป็น Box ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด. พูดง่ายๆทั่วๆไปคือขนาดหน้าที่เราเห็นจากหน้าจอนั่นเอง ซึ่งในงานพิมพ์นั้นขนาดที่แสดงในหน้าจอบางครั้ง MediaBox มีขนาดเท่ากับ BleedBox (เช่นในตัวอย่าง). คนที่ทำงานพิมพ์จะสนใจ TrimBox ด้วย จึงมีความจำเป็นจะต้องแยกให้ชัดเจนว่า ไฟล์ PDF ที่ได้มานั้นมี Box ต่างๆอยู่ตรงไหนขนาดเท่าไหร่. MediaBox นี้ดูขนาดได้จาก Properties ของหน้า PDF นั้นๆ.
 |
| ขนาดของหน้า Page Size ใน Properties |
สรุปว่าการที่จะดู Box ต่างๆในไฟล์ PDF ต้องไปตั้งค่าใน Preferences ซึ่งจะแสดงกรอบเป็นสีต่างๆให้. ผมเข้าใจว่าที่ Acrobat หรือ Adobe Reader ไม่ตั้งค่านี้มาเลยเพราะเกรงว่าคนทั่วไปดูแล้วจะงงว่าพิมพ์แล้วจะมีเส้นเหล่านี้ติดออกมาด้วยหรือไม่ และจริงๆแล้วคนที่จะใช้หรืออยากดู Box เหล่านี้ก็คงเป็นคนในวงการพิมพ์เท่านั้น. แต่จริงๆแล้วดีไซน์เนอร์ควรจะรู้จุดนี้ไว้ด้วย.
อ้างอิง
